Afscheid van een vaste zomerligplaats

Bij de aanschaf van onze motorsailer hadden we een droom: Niet meer aan vakanties vastzitten, maar vrij kunnen trekken langs onbekende kusten. Die droom kan natuurlijk alleen uitkomen als we beiden kunnen stoppen met werken. En dan ook nog gezond mogen zijn. Maar nu lijkt die droom toch wel dichtbij te komen.

Vanaf 2015 de wind in de zeilen ....

In 2015 stopt de schipper met werken en daarna kunnen we weg. Niet voor wereldreizen, niet echt vertrekken, maar wel een zomer lang. Dat is voor ons al een hele uitdaging. Niet meer kunnen terugvallen op een vaste ligplaats is ook nieuw. We hebben het er graag voor over. Daarom nemen we na 1 jaar Harderwijk, 6 jaar Lelystad Haven en 12 jaar Ketelhaven afscheid van een vaste zomerligplaats.

Donderdag 18 september 2014 werd een bijzondere dag, niet alleen door het zomerse weer. Ketelhaven was voor ons een vertrouwd plekje geworden. Vanaf 2003 lagen wij er met onze Hurley 800 en vanaf 2008 met onze Black Rose. Beslissen dat je weg gaat terwijl je het juist zo fijn hebt is een hele stap. Door dat mooie weer werd het vertrek uit Ketelhaven een klein feestje. Maar goed ook, we hebben alleen maar goede herinneringen aan deze rustige en mooi gelegen haven.

Genieten op het Ketelmeer, hier met onze Hurley in 2004

Vanaf volgend jaar gaan we het dus anders doen. We laten de boot in de winterstalling staan tot de datum van vertrek. Dan denken we aan begin mei. In september zijn of komen we in Elburg terug. Maanden lang varen langs de kusten van de Oostzee of misschien toch nog een keer via Zeeland en België naar Engeland, we zien wel. Misschien overwintert Neeltje wel een keer in het verre noorden. Vaker zal ze een week of langer ergens blijven liggen. We hebben in de afgelopen jaren gemerkt dat daarvoor altijd wel ergens een plekje beschikbaar is. In 2010 hebben we al eens geproefd aan het gevoel van niet weer snel terug hoeven. Daarna was ons plan definitief.

We hebben onze motorsailer zes jaar geleden voor dit doel gekocht. De boot is niet snel, maar dat hoeft ook niet, nu is er tijd genoeg. De stabiele ligging van de boot maakt reizen erg comfortabel. Nu we wat ouder worden is dat ook fijn. Ook bij slecht weer hebben we een comfortabele kajuit met "buitengevoel". We denken dat onze keuze voor dit schip destijds de juiste was.
In die zes jaar hebben we de boot aangepast aan onze wensen. De stuurautomaat (zie vorig bericht) was het laatste grote project. Neeltje is er klaar voor, nu wij zelf nog......

Neeltje is er klaar voor, Elburg 19 september 2014

Ik zal in dit Blog onze vaartochten beschrijven. Dat blijf ik achteraf doen. Indien u wilt, kunt u ons wel volgen op : "Marinetraffic" Indien u niet direct bij Neeltje komt: Klik op "All Vessels" en vul 244270021 in het zoekvenster. Die site is wel afhankelijk van ontvangst door aangesloten walstations. Dat geeft niet altijd een actuele positie. Kijk dan later nog eens.

Ik wil in dit bericht ook melding maken van vele fijne reacties op dit Blog. Ik heb inmiddels al een aardig lijstje van schippers die wij nog een keer hopen te ontmoeten. Voor alle reacties, uit Nederland, België, Duitsland en Engeland: hartelijk dank. We houden contact!


Nu wens ik alle lezers een goed winterseizoen toe en tot volgend jaar!

Evolution stuurautomaat in stalen schip

(Bijgewerkt tot 7 augustus 2014)

Sinds de aanschaf van onze motorsailer in 2008 wilde ik een stuurautomaat. Maar dat bleek niet eenvoudig. Het grote probleem was een goed werkend kompas. Een fluxgate kompas werkt in ons schip niet voldoende. Het kompas wordt te veel beïnvloed door het staal van het schip. Een gyro-kompas was noodzakelijk. Maar dat was kostbaar. Toen ook nog de oude SPX serie van Raymarine tijdelijk niet meer leverbaar was zag ik van inbouw af. Maar de wens bleef.

Raymarine Evolution sensor EV-1

In 2013 bracht Raymarine een nieuw systeem uit, de Evolution. Volgens Raymarine compenseert de EVO ook de deviatie, de afwijking van het kompas door de invloed van het metaal in het schip. Dat wilde ik eerst wel eens zien. Het heeft echter een tijd geduurd voordat ik informatie kon vinden over ervaringen met deze automaat op stalen schepen. In de afgelopen winter las ik de eerste positieve reacties. Contact met de eigenaar van de Zahree (zie hun Blog: dezahree.blogspot.com ) gaf de doorslag. En zo kwam het eind juni toch nog tot een nieuw project.

Onze motorsailer heeft een hydraulische stuurinrichting met twee (stuurwiel-)handbediende pompen, nummers (2) en (3) in onderstaand schema. De stuurautomaat moet dit systeem sturen door een derde elektrisch aangedreven pomp, nr. (5) in het schema. Het schema komt uit de oude handleiding van Vetus (april 1987!) en laat het complete systeem zien. Het op ons schip ook aanwezige expansietankje (7) staat niet in het schema. Het tankje is aangesloten op de bovenste pomp (3).

De in het schema aangegeven tweede dubbele terugslagklep (4) bij de elektrische pomp is niet nodig, de Raymarine pomp heeft een ingebouwde dubbele terugslagklep. Een plaatje uit de handleiding van Raymarine:

Ik heb het EV-200 Hydraulisch pakket T70157 aangeschaft. Zie ook de site van Raymarine: EV-200 Hydraulic Pack.

1: Voeding SeaTalk (Voeding SeaTalk kan ook via Spurkabel ACU-200)
2: Sensor EV-1 met 1 m SeaTalk Spurkabel
3: Bedieningsinstrument p70R met 1 m SeaTalk Spurkabel
4+5: SeaTalk kabelset (met o.a. 40 cm Spurkabel en 5 m Backbone)
6: Hydraulische pomp type 1
7: Roerstandindicator met aansluitkabel
8: Voeding ACU-200, extern uitschakelbaar en 20A gezekerd
9: Koerscomputer ACU-200 met 1 m SeaTalk Spurkabel

De externe voeding met schakelaar en zekering zitten niet in het pakket, de rest wel. Hiermee is voldoende aanwezig voor een complete installatie.

Mijn grootste vraagteken was de plek van de sensor. Op ons relatief kleine schip (9,50m) is bijna geen plek te vinden die niet wordt beïnvloed door stalen onderdelen. Zaak is om de door de computer te compenseren deviatie zo klein mogelijk te houden. De meest optimale plek is het midden van het schip en zo ver mogelijk van alle staal. Bijvoorbeeld onder de salontafel. Maar die plek is niet handig. De tafel moet wegneembaar blijven. De kisten onder de zitbanken in de salon waren "de best of de rest". Raymarine stelt in hun handleiding dat de deviatie bij voorkeur niet meer dan 25 graden mag bedragen. Bij een grotere afwijking bestaat de kans dat de computer de deviatie niet voldoende gecompenseerd krijgt. Ik heb in de kisten met een handpeilkompas maximaal 25 graden gemeten. Na de eerste proefvaart gaf het systeem dit ook aan. Ik zal wellicht rekening moeten houden met een afwijkende koersweergave op het instrument. Ook niet erg. Ik ga er niet mee navigeren. De koerscomputer dient alleen een actuele koers te behouden.

De inbouw van de hydraulische pomp liet ik aan de vakman over. Daarvoor is de boot op 27 juni naar Elburg gevaren. De firma Loedeman monteerde daar eveneens de roerstandindicator, een zeer lastig karwei in de uiterste hoek van de motorruimte.

Voor alle foto's: Klik op de foto voor een uitvergroting.

De ACU-200 koerscomputer is aangesloten.
Geheel links de wit-zwarte Spurkabel naar de Backbone.
De schakelaar boven die kabel is op "voeding via de ACU-200" gezet.

De p70R is met de korte Spurkabel verbonden met de blauw-zwarte Backbone.
De Backbone krijgt voeding van de ACU-200.
Een afzonderlijke voedingskabel is daardoor niet noodzakeijk.

De Backbone ligt tot in de machinekamer met de aftakking naar de sensor EV-1.

De elektrische pomp is met (nieuwe) flexibele slangen verbonden met de stuurcylinder.
De (bestaande) koperen leidingen verbinden de handbediende pompen met de stuurcylinder.

Er blijft weinig ruimte over op de roerkoning:
In het midden grijpt de stuurcylinder aan,
vooraan de al bestaande Vetus roerstandindicator
en achter de nieuwe Raymarine roerstandindicator.

Op vrijdag 4 juli konden wij het systeem in gebruik nemen. Echter niet zonder eerst nog enkele ontbrekende stekkers te monteren die op de ACU-200 ontbraken. Controleer daarom altijd alle onderdelen voor montage, de stekkers moesten uit Engeland komen! Tijdens de eerste (proef)vaart naar Ketelhaven verliep alles perfect. We hadden een stuurautomaat!

Een bijzondere plek voor het instrument p70R!
Deze is nu van buiten goed afleesbaar en vooral ook goed bereikbaar.
Op de stuurstand was ook geen ruimte meer beschikbaar.

Onze verdere ervaringen tot 7 augustus 2014:

- Het EV-1 kompas heeft zich al (automatisch) gecalibreerd tot op enkele graden van de GPS koers. (In situatie zonder stroming en wind) Het EV-1 kompas geeft daarmee geen grotere afwijking dan het vloeistofkompas.

- Op het IJsselmeer met 5 Bft wind en een korte golf houdt de automaat het zeilende schip bij "halve wind" en "aan de wind" keurig op koers. Op een koers "voor de wind" is de automaat nog niet geprobeerd.

- De aansluiting voor een slaapstandschakelaar geeft nog vraagtekens. In de stand "Standby" is geen effect te merken. De schakelaar zou stroombesparend werken. In de stand "Auto" resulteert de slaapstandschakelaar direct in een voortdurende foutmelding. Ik ga Raymarine om uitleg vragen.

- De elektrische pomp is zeer stil. Het stroomverbruik blijft beperkt tot 2 A, in de stand "performance" bijna continue, in de stand "cruising" met korte stroomstootjes. De stand "cruising" is voldoende bij zeilen op ruim water.

Tot op heden ben ik zeer tevreden met het resultaat.
Heeft u andere te vermelden ervaringen met de Evolution in een stalen schip? Ik hoor het graag!

Met groet, Jan

Zeilt dat nog een beetje?

Het is maar hoe je het bekijkt.....

De ochtend van Hemelvaartsdag 2014, een wolkenband met regen lag over midden Nederland. Zo ongeveer van Ketelhaven naar Medemblik, precies op de lijn van de vaartocht die wij in gedachten hadden. Er was een oostelijke wind voorspeld en twee dagen later wind uit het noordwesten. We wilden wel naar Medemblik en we namen die regenband maar voor lief.
Het regende behoorlijk. Tot de Ketelbrug maar even op de motor. Achter een warm bakkie in de kajuit met de ruitenwissers aan. Dat hadden we anders voorgesteld. Maar na de passage van de brug (10:20 uur) werd het wat droger. In de luwte van hoger wal werden de zeilen gezet en binnen korte tijd gleden we langs Urk. Wind oost 5 Bft met uitschieters naar 6. Eigenlijk wilden we op koers 310 gaan varen, maar dat was net te veel voor de wind. Op 330 ging het beter.

de roerganger doet haar best ....

.... met dit als resultaat

Om 12 ton staal met relatief weinig zeil door het water te duwen is veel kracht nodig. Als er maar wind genoeg is wil de boot wel. De theoretische bootsnelheid van ons scheepje is 7,1 knopen. Dat is met 5 Bft halve wind goed te halen. Ooit haalden we langs hoger wal 7,9 knopen. We gaan nog een keer op jacht naar de 8, maar nu even niet. Met een ruime 6 op het log waren we heel tevreden. Niets voor een groot scherp jacht, maar heerlijk voor onze zware motorsailer.

Door de 20 graden hogere koers kwamen we wel te noordelijk van Medemblik uit. Even heb ik geprobeerd om helemaal voor de wind te varen, maar de korte steile golven lieten ons alle kusten van het IJsselmeer zien. Dan maar een korte slag richting Andijk met het zeil over stuurboord. En zelfs met dat uurtje extra waren we om half vier binnen. Ongekend!

Westerhaven Medemblik, 's avonds klaart het op.

Op de terugweg hadden we eerst een heerlijk noordelijk windje 3 Bft. Met grootzeil en Bolle Jan liepen we bij halve wind 3-4 knopen. Best lekker voor een rustige tochtje terug, maar zoals zo vaak zakte de wind rond elf weer in om een aantal uren later, onder invloed van zeewind, weer aan te trekken. En tijdens de luwte komen ze weer, de "IJsselmeervliegen" (zie ook het vorige verhaal). Daarom tot Urk gemotorzeild en wat later op het Ketelmeer weer volop onder zeil genoten van het heerlijke weer.
Het zeilt dus zeker wel, maar alleen met voldoende wind. Bij weinig wind laten we het snel zeilen nog maar even over aan de met een spinnaker uitgeruste jachten. Neeltje blijft tenslotte een motorsailer..

Heerlijke ochtendstilte op het water.

met groet, Jan

Rolhordeur tegen de IJsselmeervliegjes

Ketelmeer 26 april 2014

We hadden zomer in april. Soms met een stevige oostenwind, vaker met weinig wind. Alle tijd om er weer goed in te komen. Heerlijk in de ochtendstilte het IJsselmeer op. De Bolle Jan op het voorstag en langzaam schuiven we verder, tot dat .....

Vedermug, foto uit: Natuurfoto's van Will van den Brand

..... de vliegjes komen! Eerst één, dan meer en voor je het weet zit de boot er onder, zit het zeil er onder en je eigen rug er onder! Wat zijn dat voor beestjes? De door velen IJsselmeervliegjes genoemde insecten zijn Dansmuggen, ook wel Vedermuggen genoemd. Steken doen ze niet, maar je krijgt er een vlekkentroep van!
Ze komen voor bij zoet water. Ze zijn berucht bij het IJsselmeer. Vooral in het voorjaar. Over de dijken fietsen wordt niet leuk meer. Bewoners houden daar hun ramen en deuren gesloten. Ook wij op de boot!

Tot dit jaar haden we in de kajuitdeur een lamellengordijn hangen. Maar dat was niet mug-dicht. Thuis was er de rolhordeur. Waarom dan niet op onze boot? Dat wilde ik uitproberen. Ik bestelde een Unilux rolhordeur voor "op de dag" montage.

We zijn inmiddels een aantal dagen onderweg geweest en hebben de rolhordeur echt nodig gehad. Tot nu toe met succes. En als het uiteindelijk niet blijft werken is de rolhordeur zo weer te verwijderen. Maar dat ziet er nu niet naar uit.

Een zwak punt is de kwetsbaarheid. Bij zeilweer is de deur ingerold. Indien we sterk hellen is lopen zonder steun niet te doen. Als vanzelf gebruik je dan het deurkozijn. Maar daar zit nu aan bakboord de cassette met rolhor. Ik heb daarom een handgreep als steunbeugel in de dag van het kozijn gemonteerd. Dat blijkt goed te voldoen. Nu afwachten of dit in de toekomst ook heel blijft.

En als we het dan toch over windstil weer hebben: Op 12 augustus 2000 waren we met onze Hurley-800 onderweg van IJmuiden naar Texel. Wind: 0 Bft.
Ooit zo'n rustige Noordzee gezien? Maar geen zoet water en dus geen IJsselmeervliegjes!

Ik verlang al weer naar zout water!

Met groet, Jan

Met led meer licht.

Aan het begin van het nieuwe vaarseizoen een kort bericht. Neeltje heeft haar plekje in Ketelhaven weer ingenomen. Het leek in de voorgaande maand wel zomer. Hopelijk blijft het mooi en kunnen we in de komende weken weer volop genieten.

Neeltje op haar ligplaats in Ketelhaven op 12 april 2014

In de afgelopen winterperiode is weinig aan de boot gewerkt. Na de schilderbeurt in vorige winter en met veel vrije tijd in het vooruitzicht vanaf 2015 doen we het nu even rustig aan. Wat nog wel het vermelden waard is zijn de vervangingen van 12 volt TL-buizen en 12 volt gloeilampjes door led-armaturen. Het begon vorig seizoen in de kombuis. Nadat weer een TL-buisje de geest gaf besloot ik over te stappen op Led.

Toegepast zijn Led-armaturen van Allpa. Ik bestelde ze via internet bij Kok watersport in Rotterdam. De armaturen verbruiken minder stroom en geven veel meer licht. Dat werd zo'n succes dat ik in deze winter ook de 12 volt verlichting in de motorkamer heb vervangen, met dezelfde armaturen.

Hier zijn vier armaturen geplaatst. Voordeel van deze armaturen is dat ze ter plekke afzonderlijk aan te zetten zijn. Voor oriëntatie is één lamp voldoende. Voor werkzaamheden in de kamer zet ik ze alle vier aan.

Veel licht met weinig energie,.....

Volgend jaar maar eens kijken naar de kajuitverlichting.

Ik sluit dit stukje af met een plaatje van enige jaren geleden. In de afgelopen week waren geplande windmolenparken in het nieuws. Windmolens gaan we steeds meer zien. Onze horizon verandert. Dat houden we niet tegen. We vinden het veranderende zicht jammer, maar tegelijk het gebruik van windenergie weer goed.
Laten we één ding beseffen: De zonsopkomst blijft en laten we daarvan genieten zolang we dat kunnen, windmolens of niet!

........energie uit zon en wind!
IJsselmeer, Urkerhoek, 12 juni 2006

Ik wens u allen een uitstekend vaarseizoen 2014 toe!

Jan.