Kompas "stellen"

Een kompas op een stalen schip moet gecorrigeerd zijn. Elk schip heeft invloed op het kompas (de deviatie). Bij polyester schepen is dat gering, bij stalen schepen aanzienlijk. Zie ook Wikipedia. Ik had er bij de aankoop van onze motorsailer niet bij stil gestaan. Totdat bij de eerste vaartocht op het Ketelmeer de Ketelbrug niet meer in het westen en Kampen niet meer in het oosten lag ..... Het kompas had een afwijking van meer dan 20°. Dat is niet werkbaar.


Ons Plastimo kompas op de stuurconsole.

Ik ben daarna eerst maar eens op een windstille dag het meer opgevaren. Ik heb gemeten wat de afwijking was in alle richtingen. Ik gebruikte daarvoor de Garmin GPS76 die een kompasroos heeft. Natuurlijk geen betrouwbare meting maar het geeft voldoende inzicht.
En wat bleek? De afwijking was maximaal in oostelijke en westelijke richting en nagenoeg 0 in noordelijke en zuidelijke richting. De afwijking in oostelijke en westelijke richting was exact gelijk. Dat lijkt verklaarbaar, het kompas staat in de as van het schip. Dat moest makkelijk te compenseren zijn, maar waarmee? Ik had een paar kleine magneetjes, uit de elektronicawinkel. Na een uurtje uitproberen had ik de plek en de juiste magneet gevonden waar de afwijking gecompenseerd leek. Het werd een plek recht achter het kompas. Op deze plek heb ik een roestvrij stalen plaatje met een gleuf gemonteerd. In die gleuf schuift een plastic dopje waarin de magneet gelijmd zit. Door het dopje op en neer te schuiven wordt de invloed van de magneet sterker of zwakker. Een kleine verschuiving geeft al een groot verschil. Millimeterwerk dus. Maar de afwijking van het kompas lijkt nu weggehaald, althans de direct merkbare afwijking. Het kompas geeft geen hinderlijke afwijking meer aan.
Ik denk dat ik hiermee de permanente afwijking in langsrichting voldoende heb gecompenseerd.


Het plastic dopje met magneetje blijft verstelbaar.

Voor nauwkeurig navigeren op het kompas blijft professioneel stellen en het gebruik van een deviatietabel noodzakelijk. Maar doet iemand dat nog, in onze tijd met drie GPS-en aan boord?